Prensipleri John Charnley tarafından ortaya koyulan modern kalça protezi, milyonlarca hastada ağrıyı ortadan kaldırması, kalçanın fonksiyonunu ve hareket arkını artırması ve ambulasyonu sağlaması nedeniyle 1960’lı yılların başından beri kullanılmaktadır. Kalça protezi tasarımında, kullanılan malzemelerde, cerrahi teknik ve anestezideki gelişmelere paralel olarak primer total kalça protezi, yüksek başarı ve düşük komplikasyon oranları nedeniyle standart bir girişim olmuştur.
Klinik başarısının yüksek olması, yöntemin cerrah ve hastalar arasında yaygınlaşmasını sağlamış, ancak malpozisyon ve mekanik başarısızlık riski, cerrahi sonrasındaki başlıca sorunlar olarak belirlenmiştir. Mekanik başarısızlık birçok değişkene bağlıdır. Bunlar arasında kalça protezi tasarımı, cerrahi teknik, kemik kalitesi, kullanılan malzeme, kalça protezinin eklem yapan ve yapmayan yüzlerinin oluşturduğu osteoliz ve fikasyon kaybına yol açan partiküllerin oluşum hızı önemli yer tutar. Eğer cerrah uzun süreli klinik başarı oranı ispatlanmış kalça protezleri tercih ederse, başarılı bir kalça protezi ameliyatı için geriye kalan en önemli değişken cerrahi tekniktir.
Ameliyat sırasında komponentlerin fiksasyonu uygun şekilde yapılmalı, kalça biyomekaniği en uygun duruma getirilmeli, kalça protezi iyi bir hareket arkıyla birlikte gerçekleştirilmeli ve bacak uzunlukları eşitlenmelidir.Sıklıkla tekrarlanan bir hata, ameliyata cilt kesisiyle başlayıp, kapatma işlemiyle bitirmektir.
Total kalça protezi, her bir hastanın klinik ve radyolojik bulgularının cerrah tarafından dikkatli bir biçimde gözden geçirilmesi ile başlar. Bu inceleme sonucunda kusursuz bir ameliyat öncesi plan ortaya çıkarılmalı ve iyi bir sonuç elde etmek için bu plana titizlikle uyulmalıdır.
NEDEN PLANLAMA YAPIYORUZ?
Total kalça protezinde ameliyat öncesi planlama önemli bir yer tutmalıdır. John Charnley'” ve Müller'” bu konu üzerinde önemle durmuşlardır. 1970’lerin başında kısıtlı boylarda birkaç kalça protezi tasarımı vardı. Ameliyat öncesi planlama eksik yapılıyor ve nadiren kullanılıyordu. Ayrıca stabil ve biyomekanik açıdan yeterli bir rekonstrüksiyon oluşturmak için rotasyon merkezinin bulunması ve stabilite için komponentlerin uygun pozisyonda olmasının önemi tam olarak anlaşılmamıştı. Günümüzde her biri farklı büyüklük, offset, değişik baş büyüklüğü ve uzunluğuna sahip, kendine özgü çakma seti olan çok sayıda stem ve asetabuler komponent tasarımı vardır. Ameliyat öncesi planlamanın amacı kemik stoğunu korumak, implant pozisyonu ve uyumunu en uygun şekle getirmek, bacak uzunluklarını eşitlemek ve komplikasyonlardan korunmayı sağlamaktır.
Ameliyat öncesi planlama cerrahi öncesinde hastanın anatomisinin anlaşılmasına, radyografilerin incelenmesine ve ölçümlerin doğruluğunu artırarak iyi bir cerrahi plan hazırlanmasına olanak sağlar.
Ameliyat öncesi planlama implantın tipi ve büyüklüğünün belirlenmesinde de yardımcı olur. Ayrıca kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını, ameliyat süresinin kısalmasını, zorluk ve komplikasyonların öngörülmesi ve önlenmesini, karşılaşıldığında da hazırlıklı olunmasını sağlar.
Ayrıca, ameliyat öncesi planlama öğrenme eğrisini azaltır, ameliyat süresini kısaltır, cerrahi sırasında hassasiyeti kolaylaştırır, cerrahın üç boyutlu düşünmesine olanak sağlar ve genç cerrahın kalça biyomekaniğini anlamasına yardımcı olur.
Ameliyat öncesi planlama ameliyathane hemşirelerinin tahmin etme sıkıntısını azaltır; cerrahi için. gerekli olan aletleri hazırlamalarına ve uygun büyüklükteki implantları bulundurmalarına olanak sağlar. Hemşireler ameliyat öncesi planlamasını mutlaka anlamalıdır. Ameliyat öncesi planlamaların radyografik şablon çıkarmayla sınırlı kaldığını düşünmek ciddi hatalara yol açar. Şablondan önce hastanın çok titiz bir biçimde gözden geçirilmesi ve fizik muayenenin yapılması gerekmektedir. Bunların dışında pelvis ve kalçaların büyütme oranı bilinen grafilerle standart radyografik değerlendirilmesi yapılmalıdır. Pelvik oblikite, diz ve lumbo-sakral patolojilerin yol açtığı sabit ve fonksiyonel deformiteler sadece bu süreç sırasında fark edilebilecektir. Bu aşamalar geçilmeden yapılacak şablon hatalı olacak ve kalça protezinin amacını tehlikeye atacaktır.
Şablon teknikleri cerraha, stern tasarımına ve fikasyon türüne göre değişiklikler gösterir. Bu bölümde, ameliyat öncesi planlama konusunda kendi anlayış ve tekniğimizi sunacağız. Bu planlama iyi bir cerrahi teknikle birleştirilince kalça rotasyon merkezinin ve femoral offset’in düzeltilmesini, çimento kullanılacaksa eşit bir çimento mantosu elde edilmesini, çimentosuz implantlarda kemik implant temasının artırılmasını, komponentlerin oryantasyon ve diziliminin (alignment) yeterli olmasını ve bacak boylarının eşitlenmesini sağlamaktadır.
