Ağrılı bir kalça eklemi hastanın günlük yaşam aktivitelerini kısıtlamanın yanı sıra sosyal ve psikolojik olarak da hayatını olumsuz olarak etkiler. Önceleri sadece merdiven inip çıkma ve uzun yürüyüşlerden sonra kalçaya yerleşen sinsi ağrılar şeklinde başlayan rahatsızlıklar, zamanla ağrısız yürüme mesafesini iyice azaltarak, oturup kalkma sırasında bile hastanın yakınmaları ortaya çıkar. Böylece ilerleyen hastalık kişinin kendi kendine çorabını bile giyebilmesini olanaksız kılar ve onu neredeyse yataktan çıkamaz hale getirir.
KiREÇLENMEYE DiKKAT
Kalça eklemini bu derecede bozan hastalıkların başında kalçanın dejeneratif hastalıkları yani halk arasında “kireçlenme” olarak adlandırılan hastalıklar gelmektedir. Daha önce geçirilmiş bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi genetik yatkınlık da kireçlenmenin önde gelen nedenlerinden
biridir. Ortalama yaşam süresinin gittikçe uzaması ve buna bağlı olarak eklemin daha fazla kullanılmasının getirdiği yıpranmalar da sık rastlanılan nedenler arasına alınabilir. Bunun dışında; geçirilmiş kalça kırıkları veya çıkıkları, uzun süreli kortizon kullanımı, alkolizm gibi nedenler kemiğin kan dolaşımını bozarak kemik dokusunun ölümüne ve dolayısıyla kalça ekleminin bozulmasına yol
açarlar. Çocukluk çağında tedavileri yapılmamış kalça çıkıkları da kalça ekleminin erken dönemde bozulmasına neden olan hastalıklar arasındadır.
Ağrı, aksama, hareket kısıtlanması, bacakta kısalma ve dışarıya doğru dönme gibi bulguların öne çıktığı bu tür kalçalarda; kaygan ve pürüzsüz bir kıkırdakla kaplı eklem yüzeyinin bozulduğu, kemiğin deforme olduğu, yeni oluşan kemik çıkıntıların eklemi çevreleyerek sardığını görülür.
DOGRU TEŞHiS VE DOGRU ADIMLAR ÖNEMLİ
Ayrıntılı bir kalça muayenesi ile teşhis kolaylıkla konulur. Bozulan eklemin durumunun değerlendirilmesi için basit bir kalça röntgeni çoğu zaman yeterli olmakla beraber bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) özel durumlarda teşhise yardımcı bir yöntem olarak
kullanılabilir.
Bozulmuş bir kalçanın tedavisi için kalça ekleminin yenilenmesi tartışmasız tek seçenektir. Yaklaşık 30 yıldan beri uygulanan bu tedavi yöntemi sayesinde son derece iyi sonuçlar alınmakta ve böylesine ağır bir hastalığın kişide yaptığı fiziksel ve psikolojik sorunlar ortadan kaldırılmaktadır.
“Yapay eklem” ya da “total kalça protezi” olarak adlandırılan bu tedavi eklemin bozuk ve yıpranmış olan tüm yüzeylerinin metal-plastik-seramik türü malzemelerle değiştirilmesiyle yapılmaktadır. Özellikle malzeme bilimindeki ilerlemeler ve yeni buluşlar sayesinde bugün için çok daha kaliteli
ve dayanıklı malzemeler kullanarak sonuçlar daha da mükemmele taşınmaktadır.
iLERi TEKNOLOJi PROTEZLER HAYATINIZI KOLAYLAŞTIRIYOR
Kalça protezi iki ana kısımdan oluşmaktadır. Leğen kemiğinin içerisine yerleştirilen bir yuva (asetabuler kısım) ve bununla eklem yapacak olan ve bacak kemiğinin içerisine yerleştirilecek olan baş (femoral) kısım.
Çelik, titanyum veya benzeri alaşımlardan yapılan protezin bu iki kısmı ameliyat sırasında temizlenerek hazır hale getirilen kemiklerin içerisine yerleştirilir. Söz konusu malzemelerin kemik tarafından sıkı bir şekilde tutulması başarılı bir sonuç için çok önemlidir. Günümüzde bunu
sağlamak için iki değişik yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi, “kemik çimentosu” (polimetilmetakrilat) olarak adlandırılan bir dolgu maddesinin yardımıyla bu sıkı tutunumun sağlanmasıdır. Diğer yöntem ise; özellikle malzeme ve mühendislik bilimlerinin gelişmesine parelel olarak son senelerde biraz daha ön plana çıkan çimentosuz tipte tutunan protezlerdir.
Burada, protez yüzeyleri değişik teknıklerle pürüzlü hale getirilmekte ya da kemiğin proteze yapışmasını sağlayacak özel maddelerle kaplanmaktadır. Böylece protez herhangi bir dolgu maddesi kullanılmaksızın doğrudan kemiğe bağlanabilmektedir. Bu şekilde hazırlanan kemiğe yerleştirilen
protezlerin arasına eklem mekanizmasını çalıştıracak başka maddeler yerleştirilir. ileri derecede sert ve dayanıklı özel plastikler (polietilen), kırıIganIığı ortadan kaldırılmış ve kayganlığı artırılmış seramikler ve hatta bazen aynı özelliklere sahip metal yüzeyler eklem fonksiyonunun sağlanması için kullanılır.
EGZERSiZ ŞART
Yeni yöntemler sayesinde ameliyattan bir kaç gün sonra ayağa kaldırılan hastalar yürütülerek günlük yaşantılarına bir an önce geri dönerler. Ameliyat sonrası dönemde düzenli yapılan kas egzersizleri ve dikkat edilecek konular için eğitilen hastalar ortalama bir hafta içerisinde evlerine gönderilirler.
UZMAN ELLERDE YAPILMALI
Özellikle ameliyathanelerin son derece temiz ve steril olduğu hastaneler, ortopedi dışında başka ameliyatların yapılmadığı özel ameliyathaneler ve uygulama üzerinde deneyimli cerrahiarın seçimi ile sorunlar mutlaka minimuma indirilir. Sıradan bir tedavi yöntemi olmayan kalça protezinin sıradan
ameliyathanelerde yapılması uygun değildir.
Son olarak da gelişen teknolojinin getirdiği kaliteli malzemelerin hiç de ucuz olmayan maliyetlerini göz önünde bulundurmak gerekiyor.
