Site Loader

Yük vermenin kalça protezi komponentlerinin sonuçtaki fiksasyonu üzerine etkisi bilinmemektedir.İnsanlar hakkındaki bilgilerimiz daha çok radyolojik değerlendirme ile yapılan çalışmalardan veya başarısız kalça protezi uygulamalarının sonuçlarından elde edilen dolaylı çalışmalardan oluşmaktadır. Genel olarak çimentolu kalça protezi uygulamalarında hastalar mobilize olduktan sonra ekleme tam yük verilebilir. Bazı cerrahlar ise hastalarına altı hafta boyunca tolere edebildiği kadar yük vermeyi önerirler.Poroz veya hidroksiapatit kaplı biyolojik fiksasyon yöntemleri uygulandığında parmak ucunda veya kısmi yük verme tercih edilir. Klinik uygulamada ise pekçok cerrah, ameliyat sırasında iyi bir press-fit stabilizasyon sağlandığını düşünüyorsa tam yük vermeye izin verir. Biyolojik fiksasyon uygulanan kalça protezi olgularında yapılan bir çalışmada, altı hafta boyunca kısmi yük vermeye izin verilen tek taraflı kalça protezli hastalarla ameliyat sonrası hemen tam yük verilen iki taraflı kalça protezi olguları karşılaştırılmış; iki yılın sonunda her iki grupta da kalça protezlerinin stabil olduğu ve gevşeme saptanmadığı bildirilmiştir.

Yük vermedeki kısıtlılık süresi hakkında da kesin bilgiler mevcut değildir. İnsanda kırık iyileşme süresi altı hafta olarak kabul edilir, ancak remodeling süreci bir yıl ya da daha uzun sürebilir. Klinik olarak yük verme kısıtlılığı yaklaşık altı hafta ile sınırlanır, bundan sonra tam yüke geçilebilir. Buna karşılık, biyolojik fiksasyon uygulanan çimentosuz kalça protezi uygulamalarında pekçok cerrah, kısmi yük vermenin 6-12 haftaya kadar sürdürülmesi gerektiğini savunmaktadır.

Yürüme eğitiminde walker, koltuk değneği veya baston gibi yürüme yardımcıları kullanılır. Hangi yürüme yardımcısının kullanılacağına ekleme yük verme durumu, enerji sarfiyatı, kas gücü ve diğer eklemlerin durumuna göre karar verilir. Genellikle daha iyi bir stabilite sağlaması nedeniyle walker ile yürümeye başlanır. Walker kullanımı kalçanın eklem yüzeyleri arasındaki sürtünmeyi yürüme sırasında vücut ağırlığının 1.0 katı; ayakta durma sırasında ise 0.5 katı kadar azaltır. Kayıcı walker standart walker’a oranla daha hızlı bir yürüme sağlar, buna karşılık halı zeminde kullanımı zordur, hastanın düşme riskini artırabilir. Üst ekstremitede ağrı, eklem tutulumu ya da kas güçsüzlüğü olan hastalar için önkol destekli walker veya koltuk değnekleri önerilmelidir. Walker kullanmanın diğer dezavantajları; iki elin birden kullanımını gerektirdiğinden günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlılık yaratması ve kapıdan geçmeyi veya merdiven inip çıkmayı zorlaştırmasıdır.

Aksiller koltuk değneği Kalça Protezi ameliyatı olan hastalarda en hızlı yürümeyi sağlar. Hasta dört nokta veya üç nokta yürüyüşü ile yürüyebilir. Daha çok genç ve aktif hastalarda kullanılan bu yardımcı destek, daha az enerji tüketimi gerektirir, ucuzdur, hastanın alt ekstremitesinde iyi bir kontrol sağlar. Buna karşılık, koltuk altında bası oluşturarak sinir lezyonuna yol açabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. Kanadyen tipi koltuk değneklerinin kullanımı ile bu dezavantaj ortadan kalkar. Ancak kanadyen kullanımı için hastanın dengesinin iyi olması gerekir. Aksiller tip koltuk değnekleri kanadyene oranla vücut yükünü daha fazla azaltır. Ama kanadyen tek taraflı kullanımda ve sonradan bastona geçişte kolaylık sağlaması gibi avantajlara sahiptir. Başka bir sakatlığı bulunmayan bir hastada koltuk değneğinden bastona veya tek kanadyene geçiş, hastanın kas kuvveti ve dengesi değerlendirilerek iki-dört haftalık bir sürede gerçekleşir.

Baston kullanımı destek yüzeyi genişletmesi bakımından stabil bir ambulasyon sağlar. Kısmi, parmak ucu yük verme ve hiç yük vermeme tercih ediliyorsa, baston kullanılmamalıdır. Sağlam uzuv tarafına verilen bir baston vücut ağırlığını %10-20 oranında azaltır.  Bastonun avantajları; ucuz olması, iyi stabilite sağlaması, merdiven inip çıkma kolaylığı olarak sayılabilir. Hastanın desteksiz olarak, Trendelenburg topallaması olmadan yürüyebildiği gözlendiğinde baston bırakılır.

Yürüme eğitimine başlayan hasta önce parelel barda denge, üst ekstremite kullanımı ve ambulasyon eğitimi alır. Daha sonra hastanın kişisel özelliklerine göre walker veya koltuk değneğine geçer. Önce çift koltuk değneği kullanan hastaya tek koltuk değneği ve baston kullanımı önerilebilir. İleri yaşta, aile desteği zayıf ve çok sayıda ilave hastalığı olan olgularda düşme riski fazla olduğundan yürüme yardımcılarını değiştirirken daha temkinli olunmalıdır.

Yürümede güven kazanan hasta merdiven inip çıkma eğitimine başlar. Merdiven çıkmada önce sağlam bacak, sonra kalça protezi ameliyatı olmuş  bacak, sonra da koltuk değnekleri; merdiven inmede ise önce koltuk değnekleri, sonra kalça protezi ameliyatı olmuş bacak sonra da sağlam bacak merdivene konulur. Bu teknikle hasta sağlam bacağı ve koltuk değnekleri ile vücudunu indirip kaldırmış olur. İki taraflı kalça protezi takılan olgularda, daha güçlü olduğu kabul edilen bacak, sağlam bacağın yerine geçer.

Genel olarak kalça protezi takılan hastalar, ameliyat sonrası üçüncü ayda yürüme yardımcılarını bırakırlar. Multiple eklem tutulumu olan artritli hastalarda, örneğin romatoid artritte çift koltuk değneği ihtiyacı devam edebilir

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir